Những năm gần đây, tỷ lệ trẻ tự kỷ ngày càng tăng cao. Điều này đã trở thành mối lo ngại đối với nhiều bậc phụ huynh bởi bệnh này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ nhỏ. Do đó, việc nắm rõ những thông tin liên quan đến trẻ tự kỷ như nguyên nhân, dấu hiệu, cách phòng tránh và điều trị bệnh là vô cùng cần thiết. Hãy cùng PTA tìm hiểu thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!
Tổng quan về bệnh rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ
Tự kỷ hay còn gọi là rối loạn phổ tự kỷ, là các rối loạn phát triển thần kinh đặc trưng bởi sự tương tác và giao tiếp xã hội kém, các hành vi lặp đi lặp lại và rập khuôn, và sự phát triển trí tuệ không đều đôi khi có khuyết tật về trí tuệ. Triệu chứng bắt đầu từ giai đoạn sớm của thời thơ ấu. Dựa trên kết quả khảo sát cho thấy, những năm gần đây, tỷ lệ trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ tăng lên khá cao. Cụ thể, cứ 100 bé sẽ có 1 bé mắc rối loạn phổ tự kỷ và tỷ lệ ở bé trai thường cao hơn bé gái.
Số lượng trẻ em mắc bệnh tự kỷ trong những năm gần đây ngày càng nhiều
Hiện nay, chưa có phương pháp chữa trị dứt điểm cho rối loạn phổ tự kỷ. Tuy nhiên, các biện pháp hỗ trợ và giáo dục sớm có thể giúp cải thiện khả năng giao tiếp và tương tác xã hội của trẻ tự kỷ và giúp chúng phát triển các kỹ năng sống cần thiết.
Nguyên nhân dẫn đến rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ
Đến nay, vẫn chưa có bất cứ kết luận cụ thể nào về nguyên nhân khiến trẻ tự kỷ. Tuy nhiên, các chuyên gia đã xác định được một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ và góp phần dẫn đến rối loạn phổ tự kỷ:
Do di truyền
Yếu tố di truyền là một trong những yếu tố quan trọng. Đối với cha mẹ của một đứa trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ, nguy cơ sinh con tiếp theo mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ là khoảng 3 đến 10%. Nguy cơ cao hơn (khoảng 7%) nếu trẻ bị ảnh hưởng là nữ và thấp hơn (khoảng 4%) nếu trẻ bị ảnh hưởng là nam. Tỉ lệ tự kỷ cao hơn ở các cặp sinh đôi cùng trứng. Các nghiên cứu trên các gia đình đã gợi ý một số vùng gen nghi ngờ, bao gồm các gen liên quan đến receptor dẫn truyền thần kinh (serotonin and gamma-aminobutyric acid [GABA]) and CNS structural control (HOX gen)
Do quá trình mang thai
Nếu trong quá trình mang thai, mẹ bầu mắc phải một số bệnh do virus gây nên như sởi, cúm hay sinh sống và làm việc trong môi trường có nhiều hóa chất sẽ gây ảnh hưởng đến thần kinh của thai nhi và góp phần tăng nguy cơ mắc tự kỷ ở trẻ. Một số hóa chất độc hại mẹ bầu nên tránh để bảo vệ sức khỏe của con như khói thuốc lá, rượu, bia, ma túy…
Mẹ bầu tiếp xúc với khói thuốc, rượu bia dẫn đến nguy cơ con bị tự kỷ
Bên cạnh đó, bệnh đái tháo đường thai kỳ cũng có thể là nguyên nhân gây ra rối loạn phổ tự kỷ. Theo nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những mẹ bầu có tiền sử bị đái tháo đường thai kỳ có tỷ lệ sinh ra trẻ tự kỷ cao gấp 2 lần những mẹ không mắc bệnh này. Nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ mắc các rối loạn phổ tự kỷ tăng lên khi càng sinh non tháng
Trẻ không được gia đình quan tâm rất dễ mắc chứng tự kỷ
Do bất thường ở não
Sự khác nhau về cấu trúc não và chức năng có thể là nguyên nhân gây tự kỷ. Sự khác biệt đã được xác định ở tiểu não, hạch hạnh nhân, hồi hải mã, vỏ não trán và nhân thân não
Những trẻ gặp các bất thường ở não, tổn thương não hay não bộ kém phát triển cũng có nguy cơ mắc bệnh tự kỷ. Một số nguyên nhân gây nên những bất thường ở não bộ của trẻ nhỏ là:
- Sinh non dưới 37 tuần tuổi.
- Thiếu hoặc ngạt oxy não trong quá trình sinh.
- Vàng da nhân não.
- Trẻ có cân nặng khi sinh thấp, chưa đến 2.5kg.
- Trẻ bị chảy máu não, hay màng não sơ sinh.
- Tình trạng chấn thương sọ não do các can thiệp sản khoa.
- Thiếu oxy não do bị suy hô hấp nặng.
- Viêm màng não, viêm não.
- Nhiễm độc thủy ngân.
Phân loại tự kỷ ở trẻ
Có thể phân loại rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ dựa theo thời điểm mắc hay mức độ của bệnh. Cụ thể như sau:
Theo thời điểm
- Tự kỷ điển hình (tự kỷ bẩm sinh): Các triệu chứng của bệnh tự kỷ dần dần xuất hiện trong 3 năm đầu đời của trẻ.
- Tự kỷ không điển hình (tự kỷ mắc phải): Đây là những trẻ có sự phát triển bình thường về mặt ngôn ngữ, giao tiếp và hành vi ứng xử trong 3 năm đầu. Tuy nhiên, trong những năm tháng sau này, trẻ bắt đầu xuất hiện những triệu chứng của bệnh tự kỷ và khả năng ngôn ngữ, giao tiếp của trẻ cũng dần thoái triển.
Các dấu hiệu của tự kỷ không điển hình sẽ dần xuất hiện sau 3 năm đầu đời
Theo mức độ
- Mức độ nhẹ: Trẻ tự kỷ ở mức độ nhẹ có thể giao tiếp bằng mắt bình thường nhưng giao tiếp với người ngoài còn hạn chế. Trẻ có thể học và làm theo những hoạt động đơn giản, kỹ năng nói, vận động ở mức bình thường.
- Mức độ trung bình: Những trẻ này có thể giao tiếp bằng mắt và giao tiếp với người ngoài, tuy nhiên khả năng nói còn hạn chế.
- Mức độ nặng: Ở mức độ này, trẻ không thể giao tiếp bằng mắt, không thể giao tiếp với người ngoài cũng như không thể nói được. Bên cạnh đó, trẻ còn gặp khó khăn trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như thay quần áo, ăn uống hay vệ sinh cá nhân…
Trẻ không thể nói cũng như giao tiếp với mọi người xung quanh
Dấu hiệu nhận biết trẻ tự kỷ theo độ tuổi
Ở mỗi giai đoạn phát triển, trẻ sẽ có những biểu hiện tự kỷ khác nhau. Vậy nên, phụ huynh cần quan tâm, chú ý đến con để có thể nhận biết sớm các dấu hiệu trẻ tự kỷ và tìm ra biện pháp can thiệp phù hợp. Dưới đây là một số biểu hiện của trẻ tự kỷ theo từng độ tuổi mà ba mẹ có thể tham khảo:
Biểu hiện trẻ tự kỷ dưới 12 tháng tuổi
- Không thể hiện sự vui vẻ, thích thú trên khuôn mặt.
- Không giao tiếp với người khác bằng ánh mắt.
- Khi được gọi tên hay nghe thấy tiếng động lớn, trẻ không trả lời cũng không quay lại xem nơi phát ra âm thanh ở đâu.
- Trẻ không quan tâm đến những trò chơi mà những đứa trẻ khác thường chơi và thích thú.
- Trẻ không bập bẹ tập nói hay tạo ra những âm thanh như tiếng cười, tiếng khóc khi cảm thấy thích thú hay giận dữ một điều gì đó
- Trẻ không sử dụng những cử chỉ, ví dụ chỉ tay về phía đồ vật mà mình mong muốn.
Trẻ không có bất kỳ phản ứng nào khi được gọi tên
Biểu hiện trẻ tự kỷ dưới từ 12 đến 24 tháng tuổi
- Trẻ tự kỷ không sử dụng các cử chỉ như vẫy tay, chỉ tay, bắt tay, cười đáp
- Trẻ không bập bẹ tập nói khi 12 tháng tuổi, không biết cách sử dụng các từ đơn khi 16 tháng và không nói được câu có 2 từ khi 24 tháng.
- Kỹ năng ngôn ngữ hoặc kỹ năng xã hội kém.
- Trẻ thường xuyên phớt lờ hoặc không chú ý đến mọi người xung quanh.
- Trẻ lặp đi lặp lại một hành động hay một cử động cơ thể nào đó.
- Trẻ thường xuyên đi nhón chân hoặc không thể bước đi.
Biểu hiện trẻ tự kỷ trên 2 tuổi
- Trẻ gặp khó khăn trong việc giao tiếp với mọi người, có xu hướng thu mình, ít chơi hoặc ít quan tâm đến những đứa trẻ cùng tuổi khác.
- Trẻ thích chơi với một số món đồ nào đó, thích ngắm nhìn, quan sát hình dáng, màu sắc của chúng mà không quan tâm cũng như biết cách sử dụng chúng.
- Khả năng tưởng tượng, sáng tạo trong các hoạt động học tập, vui chơi kém.
- Không thích nghi với những thay đổi trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày và môi trường xung quanh, luôn bắt người khác phải thực hiện một lối sống sinh hoạt nhất định.
- Kháng cự, không hợp tác hoặc hiếu động quá mức, bốc đồng, tỏ ra hung hăng.
Trẻ có những biểu hiện hiếu động quá mức
3 cách phòng tránh rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ
Sau khi đã nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu của trẻ tự kỷ, ba mẹ cần tìm hiểu một số biện pháp giúp phòng tránh bệnh tự kỷ ở trẻ ngay từ sớm.
Thường xuyên khám thai
Mẹ bầu nên đi khám thai định kỳ theo chỉ dẫn của bác sĩ để có thể theo dõi tình hình sức khỏe của mẹ. Đồng thời phát hiện sớm những tình trạng bất thường như tự kỷ bẩm sinh, dị tật thai nhi, nguy cơ đẻ non hay mắc các bệnh truyền nhiễm khác. Nếu được phát hiện sớm, các bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên và phương pháp điều trị nhằm giảm thiểu tác động xấu đến sức khỏe của mẹ và bé.
Khám thai định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh tự kỷ ở thai nhi
Tạo môi trường tốt cho bé phát triển
Yếu tố môi trường phát triển có tác động rất lớn đến sự phát triển của trẻ nhỏ. Do đó, ba mẹ cần dành nhiều thời gian để quan tâm, chăm sóc và chơi đùa cùng con, để con có sự phát triển tốt nhất cả về thể chất lẫn tâm lý.
Ba mẹ hãy thường xuyên giao tiếp, trò chuyện, đọc sách cho con nghe. Điều này sẽ giúp kích thích khả năng ngôn ngữ của trẻ, thúc đẩy trẻ sớm biết nói. Chưa hết, mỗi ngày, ba mẹ hãy cùng con chơi những trò chơi vận động như đá bóng, nhảy dây, đạp xe… Những trò chơi này sẽ giúp con phát triển các kỹ năng xã hội, tăng cường tư duy, từ đó ngăn ngừa nguy cơ mắc chứng tự kỷ ở trẻ nhỏ.
Khám sức khỏe cho trẻ định kỳ
Khám sức khỏe giúp ba mẹ phát hiện sớm nguy cơ mắc tự kỷ ở trẻ. Từ đó, đưa ra những phương pháp điều trị kịp thời để ngăn chặn sự phát triển của bệnh, giúp bé có được cơ hội hòa nhập với những trẻ khác.
Khám sức khỏe định kỳ cho trẻ
Rối loạn tự kỷ của trẻ khám, đánh giá và can thiệp ở đâu uy tín?
Với mong muốn chăm sóc tốt hơn cho sức khỏe tinh thần trẻ tự kỷ, Hệ thống phòng khám PTA đã triển khai các dịch vụ thăm khám tự kỷ ở trẻ nhỏ. Với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, PTA đã đồng hành cùng nhiều gia đình có trẻ mắc các vấn đề tâm lý như tự kỷ, rối loạn hành vi, tăng động… và giúp trẻ trị liệu thành công. Bên cạnh đó, hệ thống phòng khám của chúng tôi còn được đầu tư trang thiết bị hiện đại, chuyên nghiệp, hỗ trợ quá trình khám, chữa bệnh nhanh chóng, hiệu quả nhất.
Vì vậy, quý phụ huynh hoàn toàn có thể tin tưởng, giao con em của mình cho PTA chăm sóc và điều trị tự kỷ. Liên hệ ngay cho PTA – Hệ thống phòng khám Nhi khoa nếu quý phụ huynh có nhu cầu khám và điều trị tự kỷ cho trẻ.
- PTA Văn Phú (Phòng khám Nhi Hạnh Phúc Hà Đông): TT 13/14 P. Hoàng Đôn Hòa, Khu đô thị Văn Phú, Hà Đông, Hà Nội
- PTA Thanh Nhàn (Phòng khám Nhi Phúc Tâm An): Số 7A Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng, Hà Nội
- PTA Him Lam (Phòng khám Tai Mũi Họng Phúc Tâm An) (coming soon): Tầng 1, B-TT9-4, Khu nhà ở Him Lam Vạn Phúc, Quận Hà Đông, Hà Nội
- Hotline: 0967.219.610
Trên đây là những nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa bệnh tự kỷ ở trẻ hiệu quả nhất. Nếu phát hiện những dấu hiệu cho thấy trẻ tự kỷ, ba mẹ hãy nhanh chóng đưa trẻ đi khám để phát hiện và điều trị bệnh càng sớm càng tốt, tránh để lại những di chứng tâm thần sau này. Đừng quên liên hệ cho PTA để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất nhé!
Xem thêm
Nguy cơ rối loạn ngôn ngữ ở trẻ chậm nói
Làm sao để biết bé chậm nói đơn thuần hay chậm nói tự kỷ?
Các địa chỉ khám tâm lý online uy tín
