Theo ý kiến chuyên môn từ Bác sĩ Nhi Trần Diệu Thuý – Bác sĩ tại phòng khám PTA, trẻ nhỏ rất hiếu động, thích khám phá mọi thứ xung quanh mình, thường hay nô đùa, đi chân đất, bò lê trên sàn nhà, lại hay mút tay,… tất cả những điều này đã tạo một cơ hội vô cùng thuận lợi cho các loại giun xâm nhập vào cơ thể của trẻ. Hậu quả của nhiễm giun là trẻ biếng ăn, chậm lớn, thiếu máu. Vậy biểu hiện của nhiễm giun sán ở trẻ em là gì? Khi nào nên tẩy giun cho trẻ. Cha mẹ hãy theo dõi bài viết này của PTA.
Nguyên nhân trẻ bị nhiễm giun sán: Hiểu rõ để chủ động bảo vệ con
Ăn thực phẩm không sạch sẽ, chưa được nấu chín
Một trong những con đường lây nhiễm giun sán chính và phổ biến nhất ở trẻ em là thông qua việc tiêu thụ thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hoặc chưa được nấu chín kỹ. Trứng giun hoặc ấu trùng giun có thể ẩn mình trong rau sống, trái cây chưa rửa sạch, hoặc trong thịt, cá, hải sản chưa chế biến đủ nhiệt.
Không tẩy giun định kỳ
Việc không tẩy giun định kỳ là một nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ em dễ bị tái nhiễm và duy trì chu kỳ lây truyền giun sán trong cộng đồng. Mặc dù bạn có thể đã cố gắng hết sức để giữ vệ sinh cho con và môi trường sống, nhưng việc tiếp xúc với trứng giun sán trong không khí, trên đồ vật, hoặc thông qua những người khác là điều khó tránh khỏi hoàn toàn. Giun sán có chu kỳ sống nhất định trong cơ thể người, và nếu không được loại bỏ, chúng sẽ tiếp tục sinh sôi, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn theo thời gian.
Xem thêm: Những bác sĩ khám dinh dưỡng nhi uy tín tại Hà Nội
Chơi đùa cùng thú nuôi không được kiểm soát
Thú nuôi trong nhà mang lại nhiều niềm vui và lợi ích tinh thần cho trẻ em, nhưng nếu không được chăm sóc và kiểm soát đúng cách, chúng có thể trở thành nguồn lây nhiễm giun sán tiềm tàng cho bé. Nhiều loại giun sán có thể ký sinh ở động vật như chó, mèo, và trứng giun hoặc ấu trùng của chúng có thể được thải ra môi trường qua phân. Trẻ em, với bản tính hiếu động, thường xuyên chơi đùa gần thú cưng, vuốt ve, ôm ấp hoặc tiếp xúc với đất cát, cỏ cây nơi thú cưng sinh sống, từ đó dễ dàng bị lây nhiễm qua tay và sau đó là đường miệng.
Trẻ vệ sinh cá nhân không sạch sẽ
Vệ sinh cá nhân kém là một trong những nguyên nhân hàng đầu và dễ khắc phục nhất trong việc phòng ngừa giun sán ở trẻ em. Trẻ em, đặc biệt là những bé đang ở độ tuổi khám phá thế giới, thường xuyên chạm vào nhiều vật dụng, bề mặt khác nhau trong môi trường xung quanh như đất, cát, đồ chơi, tay nắm cửa, hay thậm chí là tiếp xúc với chất thải của người hoặc động vật có chứa trứng giun. Nếu trẻ không rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, hoặc sau khi chơi, trứng giun sán có thể dễ dàng đi vào đường miệng và gây nhiễm bệnh.
Không giữ gìn vệ sinh môi trường
Môi trường sống không được giữ gìn vệ sinh sạch sẽ đóng vai trò rất lớn trong việc lây lan các loại giun sán, đặc biệt là ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém. Đất đai, nước, và không khí bị ô nhiễm bởi phân người hoặc động vật mang mầm bệnh là nguồn lây nhiễm chính. Trứng giun sán có thể tồn tại trong đất ẩm ướt trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, chờ đợi cơ hội để lây nhiễm sang người.
Xem thêm: Cách tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ thông qua chế độ dinh dưỡng nhi
Trẻ tiếp xúc với người mang mầm bệnh
Giun sán không chỉ lây nhiễm qua môi trường hoặc thực phẩm mà còn có thể lây trực tiếp từ người sang người, đặc biệt là trong các môi trường tập thể như trường học, nhà trẻ, hoặc ngay trong gia đình. Khi một thành viên trong gia đình hoặc một đứa trẻ khác bị nhiễm giun sán, nếu không tuân thủ các quy tắc vệ sinh cá nhân nghiêm ngặt, trứng giun có thể dễ dàng lây lan sang người khác, đặc biệt là trẻ nhỏ có hệ miễn dịch còn non yếu và ý thức vệ sinh chưa cao.
Triệu chứng của nhiễm giun ở trẻ
Việc nhận biết sớm các triệu chứng khi trẻ bị nhiễm giun sán là yếu tố then chốt giúp bạn đưa ra quyết định thăm khám và điều trị kịp thời, từ đó giảm thiểu tối đa những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sự phát triển của con, dưới đây là triệu chứng thường gặp khi nhiễm một số loại giun phổ biến.
Giun kim
Ngứa hậu môn dữ dội, đặc biệt vào ban đêm, đây là triệu chứng điển hình nhất. Giun kim cái thường di chuyển ra vùng hậu môn vào ban đêm để đẻ trứng, gây cảm giác ngứa ngáy khó chịu, khiến trẻ gãi liên tục. Trẻ có thể ngủ không yên giấc, quấy khóc ban đêm hoặc đái dầm do ngứa.
Xem thêm: Trẻ bị táo bón: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả
Giun đũa
Triệu chứng nổi bật khi nhiễm giun đũa là hội chứng Loeffler, gây ho khan và khó thở, khi chụp phim sẽ thấy hình ảnh thâm nhiễm phổi rõ nét. Ở trẻ em, các biểu hiện đường tiêu hóa thường gặp gồm đau bụng, táo bón/tiêu chảy, buồn nôn, nôn ói, và khó tiêu. Ngoài ra, có thể xuất hiện đau đầu, phù nề, mẩn đỏ da, cùng các dấu hiệu thần kinh như co quắp, bụng chướng và co giật.
Giun móc
Bệnh giun móc phát triển qua ba giai đoạn lâm sàng rõ rệt.
- Giai đoạn 1: Xâm nhập qua da. Khi ấu trùng giun móc thâm nhập vào cơ thể qua da, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, vùng da tiếp xúc có thể xuất hiện các nốt sần nhỏ, đỏ, có kích thước tương đương đầu kim. Các nốt này gây ngứa dữ dội và thường tự thuyên giảm sau khoảng 3-4 ngày.
- Giai đoạn 2: Di chuyển trong cơ thể. Sau đó, ấu trùng sẽ di hành đến phổi. Ở thời điểm này, các triệu chứng thường không điển hình hoặc rất kín đáo. Trẻ có thể biểu hiện ho khan (không kèm đờm), giọng nói khàn hoặc gặp khó khăn khi phát âm.
- Giai đoạn 3: Bệnh toàn phát. Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn toàn phát, các triệu chứng trở nên rõ ràng hơn. Trẻ thường bị rối loạn chức năng tiêu hóa, biểu hiện qua tiêu chảy kéo dài, táo bón hoặc viêm tá tràng. Đồng thời, tình trạng thiếu máu do thiếu sắt cũng là một dấu hiệu phổ biến.
Giun tóc
Trường hợp trẻ bị nhiễm bệnh ở thể nhẹ thường không có bất kỳ biểu hiện triệu chứng nào. Tuy nhiên, nếu tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng, các dấu hiệu lâm sàng có thể xuất hiện, bao gồm: đau bụng đi kèm tiêu chảy, sa trực tràng và thiếu máu.
Xem thêm: Rối loạn tiêu hóa ở trẻ: Triệu chứng và cách chữa trị
Khi nào nên tẩy giun cho trẻ
Theo Khuyến cáo của Bộ Y tế, trẻ từ 2 tuổi trở lên mới nên tẩy giun, tuy nhiên trong những trường hợp trẻ sống ở vùng có nguy cơ cao nhiễm giun như vùng nông thôn, thói quen chơi ở ngoài trời, hay cho tay vào miệng hay chế độ ăn của gia đình thường xuyên ăn rau sống, gỏi…cùng với triệu chứng của bé như suy dinh dưỡng chậm lớn, thiếu máu có thể tẩy sớm hơn. 1 tuổi cũng có thể tẩy giun được nhưng phải chọn loại thuốc thích hợp.
Có thể uống thuốc vào bất cứ thời điểm nào trong ngày, không cần phải nhịn đói. Tuy nhiên uống vào buổi tối trước khi đi ngủ là tốt nhất . Hiện nay, ở trường mầm non, các bé cũng được cho uống thuốc một lần trong năm, thường vào đầu năm học, các bậc phụ huynh nên lưu ý cho bé uống nhắc lại sau 6 tháng.
Phòng tránh bé bị nhiễm giun
- Tập cho bé thói quen rửa tay sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn. Bản thân người lớn cũng phải chú ý việc này, nhất là trước khi chuẩn bị đồ ăn và cho bé ăn.
- Ăn uống hợp vệ sinh: Nên cho bé uống nước đun sôi để nguội, ăn rau đã nấu chín, các loại trái cây nên gọt vỏ sau khi rửa,…
- Vệ sinh thân thể: thường xuyên cắt móng tay cho bé, rửa hậu môn bằng xà phòng tắm sau mỗi lần bé đi đại tiện, không cho bé đi đại tiện bừa bãi, không để bé ở truồng hay mặc quần thủng đít.
- Ở nông thôn, cần bố trí khu vực xử lý phân xa nơi ở và giếng nước. Không để bé bò lê la, nghịch đất cát.
- Định kỳ 6 tháng cho bé uống thuốc tẩy giun một lần. Nếu trong nhà có một thành viên bị nhiễm giun kim, nên tẩy giun cho cả nhà.
Xem thêm: Dậy thì sớm ở trẻ: Nguyên nhân và cách phòng tránh
Lưu ý
- Nên tẩy giun định kỳ cho trẻ 6 tháng 1 lần. Trước khi cho trẻ uống thuốc tẩy giun tại nhà bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, để lựa chọn thời điểm và thuốc phù hợp với con.
- Nếu trẻ có các biểu hiện tình trạng nhiễm giun nặng các bạn nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, đặc biệt là các trẻ nhỏ dưới 2 tuổi.
Trên đây là những thông tin chi tiết nhất về các triệu chứng của trẻ khi bị giun, sán. Hy vọng thông qua bài viết này ba mẹ sẽ có thêm thông tin để nhận biết, phòng ngừa và chữa trị kịp thời cho bé. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc thăm khám trực tiếp tại PTA, hãy liên hệ với đội ngũ bác sĩ của chúng tôi ngay hôm nay để nhận những tư vấn kịp thời
