Chậm vận động là một căn bệnh khá phổ biến đối với trẻ nhỏ. Đây có thể là một bệnh bẩm sinh hoặc là do quá trình phát triển. Chính vì vậy, cha mẹ cần chú ý các dấu hiệu để xem con mình có mắc phải chứng chậm vận động hay không. Nếu phát hiện sớm và được tập vật lý trị liệu cho bé kịp thời thì có thể ngăn ngừa sự phát triển của bệnh.
Trẻ chậm phát triển vận động là gì?
Trẻ chậm phát triển vận động được hiểu là tình trạng bé không đạt được các cột mốc vận động dự kiến trong khung thời gian thông thường của quá trình phát triển. Quá trình phát triển vận động bao gồm hai nhóm chính:
- Vận động thô: Liên quan đến các nhóm cơ lớn, chịu trách nhiệm cho các chuyển động toàn thân như lật, bò, ngồi, đứng, đi, chạy, nhảy. Đây là những kỹ năng nền tảng giúp trẻ di chuyển và khám phá thế giới xung quanh. Ví dụ, một trẻ 6 tháng tuổi chưa biết lẫy, 9 tháng tuổi chưa biết bò, hoặc 18 tháng tuổi chưa thể đi vững có thể là dấu hiệu của chậm phát triển vận động thô. Khả năng cân bằng, phối hợp các chi, và duy trì tư thế đều thuộc về vận động thô.
- Vận động tinh: Liên quan đến các nhóm cơ nhỏ ở bàn tay, ngón tay và cổ tay, đòi hỏi sự phối hợp khéo léo giữa mắt và tay. Các kỹ năng này bao gồm cầm nắm đồ vật, cắm nhặt, tự ăn, tô màu, vẽ, cài cúc áo. Vận động tinh đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các hoạt động tự chăm sóc bản thân và học tập sau này. Một trẻ 2 tuổi vẫn gặp khó khăn khi cầm thìa, hay một trẻ 4 tuổi không thể tự cài cúc áo có thể đang có dấu hiệu chậm phát triển vận động tinh.
Sự chậm trễ này có thể biểu hiện ở nhiều mức độ, từ nhẹ đến nặng, và có thể chỉ ảnh hưởng đến một khía cạnh (chỉ vận động thô hoặc chỉ vận động tinh) hoặc cả hai. Đôi khi, chậm phát triển vận động có thể là dấu hiệu đơn độc, nhưng cũng có thể đi kèm với các chậm trễ trong các lĩnh vực phát triển khác như ngôn ngữ, nhận thức hoặc xã hội.
Xem thêm: [Tổng hợp] Phòng khám tâm lý cho trẻ em được tin cậy nhất
Nguyên nhân trẻ chậm phát triển vận động
Mỗi đứa trẻ đều có thời gian phát triển vận động khác nhau, chịu ảnh hưởng từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Có những yếu tố có thể làm ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng vận động của trẻ nhỏ, gây ra chứng chậm phát triển vận động ở trẻ, các yếu tố này bao gồm:
- Giai đoạn mang thai: Khi bà mẹ không được chăm sóc đầy đủ trong suốt thai kỳ có thể dẫn đến tình trạng dinh dưỡng thai nhi kém, thường xuyên mắc các bệnh lý nhẹ (như nhiễm khuẩn hô hấp, các bệnh nhiễm trùng, sởi, quai bị, rubella…), hoặc tiếp xúc với các chất độc hại.
- Các vấn đề trong quá trình sinh: Trẻ ra đời sớm, trọng lượng sơ sinh thấp, tình trạng thiếu oxy não khi chào đời, hay những ca sinh khó cần hỗ trợ dụng cụ y tế đều có khả năng cao gặp phải các vấn đề về phát triển vận động.
- Giai đoạn sau khi sinh: Việc chăm sóc em bé không phù hợp, tình trạng thiếu chất dinh dưỡng khiến trẻ dễ mắc bệnh có thể làm tăng nguy cơ chậm trong việc phát triển khả năng vận động. Bên cạnh đó, một số vấn đề sức khỏe như vàng da nặng, viêm não, viêm màng não, chấn thương đầu, viêm phổi… cũng có thể gây chậm phát triển.
Ngoài ra, có những trường hợp trẻ chậm phát triển vận động do các bệnh lý di truyền như hội chứng loạn sản sụn làm cho tay chân trẻ phát triển không bình thường, hoặc do các vấn đề sức khỏe khác tác động đến sự phát triển của hệ cơ như bại não, rối loạn dinh dưỡng cơ. Ngoài ra, một số em có thể chậm phát triển vận động do các vấn đề cấu trúc cơ thể như bất thường về tỷ lệ chi trên, chi dưới.
Xem thêm: Trẻ chậm nói do đâu? Dấu hiệu, nguyên nhân
Dấu hiệu của sự chậm phát triển thể chất hoặc chậm vận động sớm
hụ huynh nên quan sát, quan tâm, theo dõi, đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ qua giám sát sự tăng trưởng về thể chất và phát triển về vận động xem trẻ có bị chậm phát triển vận động hay không. Trong 1000 ngày đầu đời, trẻ phát triển rất nhanh chóng.
Vậy nên nếu bé đạt được một sự phát triển và sau đó 1-2 tháng mà không có gì thay đổi, đó là một tín hiệu sớm cần được khám tại cơ sở y tế. Theo PGS.TS, Thầy Thuốc Ưu Tú Nguyễn Tiến Dũng – Nguyên trưởng khoa nhi Bệnh viện Bạch Mai cho biết triệu chứng của chậm phát triển vận động gồm những triệu chứng sau:
| Tuổi | Triệu chứng |
| 2 tháng tuổi | trẻ không biết trao đổi ánh mắt với mẹ hoặc không biết cười |
| 3 tháng tuổi | trẻ không biết phát ra tiếng, không thể ngẩng đầu 45 độ; cha mẹ thay quần áo cho trẻ rất khó khăn, cảm thấy chân tay của trẻ rất nặng, khó di chuyển được tay chân của trẻ. |
| 4 tháng tuổi | bàn tay của trẻ vẫn nắm chặt. |
| 5 tháng tuổi | trẻ không biết lật, không thể cầm đồ vật đưa vào miệng. |
| 8 tháng tuổi | trẻ không biết tự ngồi thẳng. |
| 9 tháng tuổi | trẻ không biết bò. |
| 15 tháng tuổi | trẻ chưa thể tự đi được. |
Chẩn đoán trẻ bị chậm phát triển vận động
Phát hiện và can thiệp sớm là yếu tố then chốt đối với trẻ có dấu hiệu chậm phát triển vận động. Vì vậy, ngay khi nhận thấy những bất thường, cha mẹ cần đưa con đến các cơ sở y tế để được các chuyên gia y tế thăm khám. Bác sĩ sẽ thu thập thông tin về tiền sử y khoa, quá trình phát triển, đồng thời thực hiện các bài đánh giá chức năng để có cơ sở chẩn đoán và xây dựng phác đồ hỗ trợ phù hợp nhất.
Xem thêm: Trẻ tự kỷ: Dấu hiệu, nguyên nhân, các cách phòng tránh
Điều trị ở trẻ chậm phát triển vận động
Chậm phát triển vận động sẽ biến chứng và ảnh hưởng vô cùng nặng nề tới con trẻ. Vì vậy hãy khám phát hiện và điều trị sớm nhất để có thể giảm được những tiêu cực tới cuộc sống của trẻ. Một phương pháp vô cùng hữu hiệu và dễ làm cho mẹ và bé đó là bổ sung vitamin D. Chúng ta đều biết, trẻ em cần vitamin D để phát triển hệ xương vững chắc.
Đồng thời, phòng tránh còi xương và tăng cường hệ miễn dịch. Trẻ dưới 6 tháng tuổi đặc biệt cần uống bổ sung vitamin D vì sữa mẹ và sữa công thức không thể cung cấp đủ vi chất này cho trẻ. Canxi và vitamin D sẽ cho trẻ một hệ cơ xương khớp cứng cáp. Từ đó trẻ có thể tự tin tập đi, tập đứng và phát triển vận động bao bé cùng lứa tuổi.
Theo khuyến nghị của hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ, chúng ta cần theo dõi kỹ các mốc thời gian 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng, 24 tháng cả chiều cao và cân nặng của trẻ. Từ đó phát hiện sớm nhất tình trạng suy dinh dưỡng và bổ sung kịp thời.
Các chuyên gia đầu ngành Nhi khoa tại PTA với các gói khám hỗ trợ tâm sinh lý vận động sẽ giúp bạn chăm sóc con bạn hoàn hảo nhất. Các chuyên gia hàng đầu khoa Nhi tại PTA đều là những y bác sĩ đã được huấn luyện kiến thức, song song với thực hành một cách chuyên nghiệp và bài bản nhằm đảm bảo rằng các bé yêu nhà bạn luôn được kiểm tra và chăm sóc sức khỏe một cách toàn diện.
Xem thêm các bài viết khác:
- Tăng động giảm chú ý: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
- Trẻ chậm vận động tinh là như nào? Ba mẹ có cần can thiệp?
