Viêm tai giữa ở trẻ là bệnh lý thường gặp, nhất là thời điểm giao mùa. Phụ huynh cần phải trang bị những kiến thức cần thiết giúp xử lý nhanh chóng, bảo vệ sức khỏe cho bé. Vậy hãy cùng PTA tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này nhé.
Viêm tai giữa trẻ em là gì? Các bệnh viêm tai giữa thường gặp
Viêm tai giữa ở trẻ là một bệnh nhiễm trùng tai giữa, chỉ xảy ra khi vi-rút hoặc vi khuẩn xâm nhập vào khoang tai giữa. Khi trẻ bị bệnh viêm tai giữa, tai giữa có thể chứa đầy mủ, tạo áp lực vào màng nhĩ gây đau buốt và gây ảnh hưởng đến khả năng nghe.
Viêm tai giữa là bệnh mà tỉ lệ ở trẻ mắc phải khá cao
Viêm tai giữa hiện nay có 3 dạng là viêm tai giữa cấp tính, viêm tai giữa mạn tính và viêm tai giữa ứ dịch. Mặc dù ba dạng này có liên quan với nhau nhưng tình trạng phát bệnh lại khác nhau.
Viêm tai giữa cấp tính
Biểu hiện đặc trưng đó là tình trạng ứ dịch hoặc ứ mủ tai giữa với sự khởi phát cấp tính các triệu chứng của bệnh thường đi cùng với nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Triệu chứng ban đầu thông thường là đau tai, thường với giảm sức nghe. Trẻ sơ sinh có thể trở nên cáu kỉnh hoặc khó ngủ. Sốt, buồn nôn, nôn ói, và tiêu chảy thường xảy ra ở trẻ nhỏ. Nội soi tai có thể thấy màng nhĩ xung huyết, căng phồng hòm ứ dịch hoặc ứ mủ.
Viêm tai giữa cấp Hình ảnh tai giữa bình thường
Viêm tai giữa mạn tính ở trẻ
Viêm tai giữa mạn tính phát triển bởi viêm tai giữa liên tục (kéo dài hơn 3 tháng). Và có biểu hiện chảy mủ tai qua màng nhĩ (thủng hoặc ống thông khí) ngay cả khi đã được điều trị. Nếu tình trạng viêm nhiễm kéo dài có thể bị thủng màng nhĩ không tự liền.
Điều trị dứt điểm viêm tai giữa giúp ngăn chặn các bệnh nguy hiểm hơn
Viêm tai giữa ứ dịch ở trẻ
Đây là một di chứng sau khi bị viêm tai giữa cấp tính. Tuy không còn dấu hiệu nhiễm trùng nhưng mà dịch vẫn còn tồn tại trong tai của bệnh nhân từ vài tuần đến vài tháng.
Khi dịch bị mắc kẹt có thể gây ra tình trạng giảm sức nghe nhẹ hoặc là tạm thời. Đồng thời làm cho việc nhiễm trùng tai dễ xảy ra hơn. Một số nguyên nhân khác của tình trạng này là tắc vòi eustache và do các nguyên nhân khác.
Là tình trạng viêm niêm mạc tai giữa kèm theo sự có mặt của tiết dịch trong hòm tai. Về mặt thời gian có thể xếp thành ba thể: thể cấp tính xảy ra trong thời gian 3 tuần trở lại; thể bán cấp, bệnh kéo dài từ 3 tuần đến 3 tháng; thể mạn tính khi bệnh kéo dài trên 3 tháng.
Vì sao trẻ em thường hay bị viêm tai giữa?
Thường sẽ xảy ra ở trẻ có độ tuổi từ 3 tháng đến 3 tuổi. Đặc biệt, phổ biến cho đến khi bé 8 tuổi. Khoảng 25% trẻ sẽ bị nhiễm trùng tai nhiều lần. Nguyên nhân chính của viêm tai giữa là viêm vòm mũi họng, quá trình viêm vào tai bằng con đường vòi Eustache là chủ yếu, ít khi viêm nhiễm xâm nhập bằng đường máu hoặc đường bạch huyết. Sự viêm nhiễm này có thể gây ra bởi các bệnh nhiễm trùng toàn thân như cúm, sởi… hoặc những bệnh cục bộ như viêm mũi, viêm xoang, viêm V.A, u vòm mũi họng, hoặc nút mũi sau để quá lâu. Nói chung viêm tai giữa cấp tính thường gặp ở trẻ em có VA hoặc có thể địa bạch huyết. Các vi khuẩn phổ biến nhất gây viêm tai giữa là Streptococcus pneumoniae, tiếp theo đó là vi khuẩn Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis. Dưới đây chính là những nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm tai giữa ở trẻ:
Hệ miễn dịch yếu
Cảm lạnh thường là nguyên nhân gây ra bệnh nhiễm trùng tai nhiều nhất. Đặc biệt mùa đông lạnh giá là mùa có tỷ lệ mắc bệnh cao. Trẻ mà có hệ miễn dịch yếu thường dễ bị cảm lạnh dẫn đến bệnh nhiễm trùng tai. Nhiễm trùng tai do cảm lạnh có các triệu chứng cảm lạnh, chẳng hạn như chảy nước mũi, nghẹt mũi hoặc ho.
Cảm lạnh, ho, sổ mũi là một trong những triệu chứng của bệnh
Cấu trúc tai của trẻ em chưa hoàn thiện
Tai giữa nằm phía sau màng nhĩ và cũng là nơi chứa các xương mỏng manh để hỗ trợ thính giác. Những xương này gồm có: xương búa (malleus), xương đe (incus) và xương bàn đạp (stapes).
Cấu trúc của tai bao gồm phần tai ngoài, tai giữa và cuối cùng là tai trong. Tai giữa là khoảng trống giữa màng nhĩ – tai trong. Tai ngoài là vành tai ngoài nằm bên ngoài và ống tai (ống tai ngoài). Tai giữa là không gian chứa đầy không khí giữa màng nhĩ và phần tai trong. Tai giữa là nơi chứa các xương nhỏ truyền các rung động âm thanh từ màng nhĩ đến tai trong. Đây là nơi nhiễm trùng tai hay xảy ra.
Tai trong chứa một mê cung xoắn ốc giúp chuyển đổi các rung động âm thanh nhận được từ tai giữa chuyển thành tín hiệu điện. Tại đây dây thần kinh thính giác sẽ mang những tín hiệu này đến não.
Ngoài ra, còn có vòi nhĩ là nơi điều chỉnh áp suất không khí trong tai giữa, kết nối nó với phần trên của họng. VA là những mô lympho ở phía trên họng, phía sau mũi và gần các vòi nhĩ. VA còn có chức năng giúp chống nhiễm trùng do vi khuẩn xâm nhập qua miệng.
Tai của trẻ sơ sinh chưa phát triển toàn diện dễ mắc viêm tai giữa
Ở trẻ nhỏ, các cấu trúc này chưa có hoàn chỉnh. Vòi nhĩ ngắn hơn, ngang hơn so với người lớn và rất dễ khiến vi khuẩn và virus dễ dàng xâm nhập vào tai giữa. Các ống này cũng rất là hẹp nên dễ bị tắc hơn.
Cấu trúc giải phẫu tai gồm 3 phần: tai ngoài, tai giữa và tai trong.
- Tai ngoài: gồm vành tai, ống tai.
- Tai giữa: gồm màng nhĩ, chuỗi xương con (xương búa, xương đe, xương bàn đạp), các thông bào xương chũm, vòi nhĩ (vòi Eustachian) là ống thông giữa hòm nhĩ với thành sau họng.
- Tai trong: gồm các ống bán khuyên có chức năng giữ thăng bằng cho cơ thể và ốc tai có nhiệm vụ tiếp nhận âm thanh sau đó mã hóa và chuyển lên não.
Ở trẻ nhỏ, các cấu trúc này chưa phát triển hoàn thiện. Đặc biệt là vòi nhĩ ở trẻ em ngắn, nằm ngang và hẹp hơn so với người lớn. ngoài ra ở trẻ em tổ chức V.A quá phát chèn ép lên gờ vòi và gây bít tắc lỗ thông vòi nhĩ, khiến cho sự luân chuyển không khí và dịch từ tai giữa xuống vòm họng trở nên khó khăn. Và đường đi ngang của vòi nhĩ cũng cho phép vi khuẩn dễ dàng di chuyển từ mũi vào khoang tai giữa. Đây là một lý do khác khiến trẻ rất dễ bị nhiễm trùng tai giữa. Hầu hết trẻ em trên 6 tuổi đã hết vấn đề này và tần suất nhiễm trùng tai của chúng sẽ giảm đáng kể.
Các yếu tố nguy cơ khác
- Đầu tiên về độ tuổi: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (từ 6 tháng tuổi đến 2 tuổi) có nguy cơ tiềm tàng bị nhiễm trùng tai hơn.
- Về yếu tố tiền sử gia đình: Yếu tố gia đình có thể tác động làm tăng khả năng viêm tai giữa.
- Bị dị ứng: Tác nhân dị ứng gây viêm đường mũi và đường hô hấp trên, có thể làm to các mô lympho. Các mô lympho ở vòm và lỗ vòi nhĩ có thể phì đại, gây tắc vòi, cản trở dẫn lưu dịch từ tai giữa
- Bệnh mạn tính: Trẻ mà có mắc bệnh mạn tính, nhiều khả năng bị nhiễm trùng tai. Đặc biệt nhất là trẻ bị suy giảm miễn dịch và bệnh hô hấp mạn tính, chẳng hạn như xơ nang và hen suyễn.
Triệu chứng thường thấy khi trẻ bị viêm tai giữa
Những triệu chứng thường gặp của bệnh viêm tai giữa ở trẻ em thường thấy như sau:
- Đầu tiên, triệu chứng của viêm tai giữa cấp luôn biểu hiện đi kèm với tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp trên, ở trẻ nhỏ thường là viêm VA cấp
- Thứ hai là chán ăn, khó chịu, ngủ kém: Tình trạng chán ăn có thể dễ nhận thấy nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là khi trẻ bú bình. Áp lực trong tai giữa sẽ thay đổi khi trẻ nuốt gây đau nhiều hơn và khiến trẻ bị chán ăn. Ngoài ra, khi đau tai, mệt mỏi làm cho trẻ bứt rứt, khó chịu và ngủ không ngon giấc.
- Sốt: Nhiễm trùng tai có thể khiến trẻ sốt 38-39 độ C. Khoảng 50% trẻ em sẽ bị sốt khi bị nhiễm trùng tai.
- Chảy dịch tai: trẻ có thể chảy dịch tai gồm ba màu phổ biến là vàng, nâu hoặc trắng. Khi mà gặp các dấu hiệu này thì bố mẹ cần phải kiểm tra màng nhĩ có thủng không để xử lý kịp thời.
- Nghe kém: Dịch ở tai giữa làm cản trở rung động của màng nhĩ, chuỗi xương con, gây ra nghe kém
Biến chứng nguy hiểm khi trẻ bị viêm tai giữa
Có biến chứng cấp tính và biến chứng kéo dài:
- Biến chứng cấp tính phổ biến và quan trọng nhất là viêm xương chũm, quá trình viêm sẽ gây những biến chứng nội sọ như: Viêm mê nhĩ, liệt dây thần kinh mặt, viêm tắc tĩnh mạch bên, viêm màng não, áp xe não…
- Biến chứng kéo dài là tình trạng ứ mủ trong tai giữa kéo dài gây ảnh hưởng đến các xương con (viêm xương, cứng khớp xương con) gây nghe kém, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày hoặc khiến trẻ chậm nói.
Không chữa trị kịp thời rất dễ chuyển biến nặng
Làm thế nào để chẩn đoán viêm tai giữa ở trẻ em?
Viêm tai giữa được chẩn đoán lâm sàng thông qua những dấu hiệu khách quan khi khám thực thể (soi tai) cùng với bệnh sử của bệnh nhi và các triệu chứng. Có một số công cụ chẩn đoán như đo nhĩ lượng và đo phản xạ cơ bàn đạp để hỗ trợ chẩn đoán viêm tai giữa.
Điều trị viêm tai giữa cho trẻ
Phương án điều trị sẽ tùy theo giai đoạn và triệu chứng bệnh nhân khi Bác sĩ khám.
Điều trị nội khoa: kháng sinh, chống viêm, giảm đau, các thuốc loãng đờm/kháng histamine…tùy từng trường hợp cụ thể, vệ sinh thông thoáng vùng mũi họng.
Điều trị ngoại khoa:
- Chích rạch màng nhĩ khi màng nhĩ phồng dọa vỡ, đe dọa có biến chứng hoặc màng nhĩ có lỗ thủng nhỏ, chưa đủ dẫn lưu dịch cần mở rộng hơn; có thể kết hợp lấy mủ cấy vi khuẩn làm kháng sinh đồ với những trường hợp điều trị nội khoa kéo dài không đáp ứng.
- Đặt ống thông khí với các trường hợp viêm tai giữa cấp tái phát 3 lần/6 tháng hoặc 4 lần/năm, kết hợp phẫu thuật với trường hợp viêm tai giữa cấp có biến chứng xuất ngoại, biến chứng nội sọ…
- Phẫu thuật cắt Amidan, nạo V.A với những bệnh nhi có chỉ định.
Một số sai lầm khi điều trị viêm tai giữa cấp ở trẻ:
Bố mẹ tự ý điều trị không theo hướng dẫn của Bác sĩ:
+ Dùng thuốc, đặc biệt kháng sinh, không đủ liều theo cân nặng, không đủ thời gian khiến bệnh kéo dài, tăng khả năng kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh.
+ Tự ý dùng thuốc nhỏ tai: sử dụng Oxy già lau tai có thể gây viêm da ống tai ngoài; Một số thuốc nhỏ tai có thành phần Neomycin (như Nemydexan, Mepoly…) có thể gây độc cho tai trong gây nghe kém nếu nhỏ tai khi trẻ thủng màng nhĩ
Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa tại nhà
Để có thể chăm sóc cho bé nhanh khỏi bệnh viêm tai giữa ở trẻ thì bố mẹ cần phải tuân theo những bước sau đây:
Vệ sinh tai, mũi, miệng, lưỡi sạch sẽ
- Đối với vệ sinh tai: Khi tai của trẻ bị chảy dịch mủ, phụ huynh cần chú ý vệ sinh sạch cho bé bằng cách dùng tăm bông nhẹ nhàng thấm dịch. Chú ý không nên ngoáy và đưa tăm bông vào sâu vì dễ gây đau và bị tổn thương tai.
- Vệ sinh mũi: viêm tai giữa cấp thường diễn ra sau viêm mũi họng, do đó vệ sinh mũi họng sẽ giúp tăng khả năng dẫn lưu dịch từ tai giữa qua vòi Eustachian. Bố mẹ có thể đưa bé qua các cơ sở chuyên khoa Tai Mũi Họng để được nhân viên y tế trợ giúp.
- Rửa mũi cho trẻ bằng xi lanh, hướng dẫn trẻ xì mũi mạnh sau khi rửa mũi sẽ dễ gây viêm tai giữa cấp kéo dài
- Cuối cùng là vệ sinh miệng lưỡi: Đối với trẻ nhỏ, cha mẹ nên lau miệng cho trẻ vài lần một ngày sau ăn. Còn với trẻ lớn thì cho súc miệng nước muối để làm sạch miệng và họng.
Việc vệ sinh kỹ càng giảm đẩy nhanh quá trình phục hồi bệnh
Cho trẻ ăn thức ăn mềm
Trong khi đang bệnh viêm tai giữa, hoạt động nhai nuốt sẽ rất là khó chịu vì bị đau vùng tai. Vì vậy phụ huynh cần cho trẻ ăn thức ăn mềm như là cháo, súp, bánh mềm để trẻ dễ ăn hơn.
Cách phòng ngừa viêm tai giữa cho trẻ hiệu quả
Để ngăn chặn căn bệnh nguy hiểm này, buộc phụ huynh phải hình thành thói quen sống tích cực có thể giúp bảo vệ trẻ khỏi nhiễm trùng tai. Các biện pháp có thể bao gồm:
- Cho bé bú mẹ trong vòng ít nhất là khoảng 6 tháng để giúp ngăn ngừa sự phát triển của các đợt nhiễm trùng tai tới sớm. Nếu bú bình, hãy bế bé nằm ở một góc nghiêng thay vì đặt trẻ nằm xuống với bình sữa.
- Tránh cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc, có thể làm tăng số lượng và mức độ nghiêm trọng của bệnh nhiễm trùng tai.
- Cả bố mẹ và bé nên rửa tay kỹ và thường xuyên. Đây là một trong những cách quan trọng nhất để giúp ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn có thể gây cảm lạnh dẫn đến nhiễm trùng tai.
- Cần đưa bé đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch vì một số loại vắc xin có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng tai như cúm, phế cầu…
Việc vệ sinh kỹ càng giảm đẩy nhanh quá trình phục hồi bệnh
Khám và chữa viêm tai giữa cho trẻ em ở đâu?
Nếu trẻ có dấu hiệu mắc bệnh viêm tai giữa, nhưng vẫn chưa tìm kiếm ra được một đơn vị chữa trị an toàn, hiệu quả. Bạn có thể tới PTA, chúng tôi sẽ đáp ứng đủ những mong muốn của bạn. Và lý do tại sao chúng tôi tin rằng sẽ làm bạn hài lòng, vì:
- Cơ sở vật chất hiện đại, tối tân: nhằm giúp tạo môi trường thoải mái cho bệnh nhân có thể dưỡng bệnh và chữa bệnh an toàn và tiện nghi.
- Đội ngũ nhân viên chất lượng cao: các y bác sĩ tại PTA đều được rèn luyện và luôn luôn trao dồi các kỹ năng cũng như chuyên môn mới. Nhưng không vì thế bạn lo rằng tay nghề chữa bệnh của các y bác sỹ tại đây. Chúng tôi có hẳn một lực lượng y bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm, với tâm huyết chữa khỏi tất cả các loại bệnh hiện nay.
- Dịch vụ thăm khám hiện đại: chúng tôi có dịch vụ thăm khám phủ sóng từ trực tiếp đến trực tuyến. Không chỉ khám và theo dõi trực tiếp, chúng tôi còn có ứng dụng để người nhà và bệnh nhân có thể theo dõi và đặt lịch khám phù hợp với lịch cá nhân. Không những thế chúng tôi còn có thể tư vấn khám bệnh online qua việc gọi video từ bác sĩ đến bệnh nhân.
Thông tin liên hệ
PTA là địa chỉ thăm khám và điều trị bệnh viêm tai giữa uy tín ở trẻ em mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo. Với đội ngũ chuyên gia y tế có chuyên môn, cơ sở vật chất hiện đại, dịch vụ chẩn đoán và điều trị đa dạng, thời gian làm việc linh hoạt. Dưới đây chính là một số thông tin liên hệ với PTA:
- PTA Văn Phú (Phòng khám Nhi Hạnh Phúc Hà Đông): TT 13/14 P. Hoàng Đôn Hòa, Khu đô thị Văn Phú, Hà Đông, Hà Nội
- PTA Thanh Nhàn (Phòng khám Nhi Phúc Tâm An): Số 7A Thanh Nhàn, Hai Bà Trưng, Hà Nội
- PTA Him Lam (Phòng khám Tai Mũi Họng Phúc Tâm An) (coming soon): Tầng 1, B-TT9-4, Khu nhà ở Him Lam Vạn Phúc, Quận Hà Đông, Hà Nội
- Hotline: 0967.219.610
Qua bài viết “Tất tần tật thông tin về viêm tai giữa ở trẻ ba mẹ cần phải biết”. Chúng tôi mong rằng những dữ liệu chúng tôi cung cấp về bệnh viêm tai giữa ở trẻ sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu hơn về bệnh và có thể bảo vệ, phòng tránh cho con em mình. Để giúp cho con em mình khỏe mạnh và phát triển tốt hơn.
Xem thêm
Top bác sĩ nhi trung ương giỏi tại Hà Nội
Bệnh viêm quản ở trẻ có lây không
Chế độ dinh dưỡng cho bệnh viêm phế quản ở trẻ
