Trung bình, trẻ nhỏ phát triển bình thường sẽ biết đi từ 10-14 tháng. Trẻ bị tăng cử động khớp, trương lực cơ thấp, hội chứng Down. Và trẻ sinh non hoặc có nguy cơ mắc bệnh tự kỷ thường bắt đầu biết đi muộn hơn. Nguyên tắc chung là nếu trẻ 18 – 20 tháng không biết đi thì cần bác sĩ nhi khoa xác định lý do tại sao trẻ chậm đi.
Mặc dù độ tuổi tập đi độc lập không quan trọng. Nhưng điều quan trọng là trẻ chậm đi có thể cần nhiều hỗ trợ từ ba mẹ hơn khi tập đi.
Những hoạt động này giúp định hình khớp hông, tăng cường cơ bắp chân. Giúp rèn luyện khả năng giữ thăng bằng và cho trẻ trải nghiệm thị giác khi đứng thẳng.
Một số lý do phổ biến cho việc trẻ chậm biết đi
Trẻ sơ sinh bị chậm phát triển và bị các rối loạn di truyền cụ thể, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát vận động, có thể chậm biết đi.
Trẻ bị các khiếm khuyết về não thường chậm vận động và nên được chăm sóc bởi một nhà vật lý trị liệu nhi khoa.
Trẻ sinh non thường đạt đến các mốc phát triển chậm hơn bình thường 1-2 tháng.
Trẻ sơ sinh bị tăng cử động khớp, trương lực cơ thấp và hội chứng Down có thể mất nhiều thời gian để làm được điều đó. Sự chậm trễ có thể do động lực để di chuyển, sự yếu và căng cơ có liên quan đến khả năng vận động của khớp.
Trẻ chậm vận động có thể bị yếu các cơ mắt cá chân, đặc biệt nếu chúng có xu hướng đứng với bàn chân quay ra ngoài.
Các giai đoạn tập đi và cách dạy trẻ tập đi
Tư thế thẳng đứng
Trẻ sơ sinh khi 5 – 6 tháng tuổi mà đã cứng cáp có thể mở rộng 2 chân và tì xuống đất khi được mẹ bế xốc vai ở tư thế thẳng đứng. Chúng có thể uốn cong hông và đầu gối, thậm chí đôi khi giữ thẳng chân về phía trước.
Đứng lên với sự hỗ trợ
Từ 8 – 10 tháng tuổi, nhiều trẻ có khả năng kiểm soát vận động tốt. Trẻ có sức mạnh và sự linh hoạt đã có thể biết đứng với sự hỗ trợ từ tay mẹ.
Giai đoạn này rất quan trọng để phát triển sức mạnh, khả năng kiểm soát thăng bằng và khả năng phối hợp.
Mẹ có thể giúp bé đứng lên để tăng cường sức mạnh của cơ chân và thân, đồng thời rèn luyện sự ổn định và kiểm soát thăng bằng.
Khi trẻ lần đầu tiên học cách đứng với sự hỗ trợ của tay mẹ. Khả năng giữ thăng bằng của chúng rất kém và dễ bị ngã. Nhưng khi đã được làm nhiều lần, trẻ sẽ học cách nhấc 1 tay lên, với lấy đồ vật. Trẻ cũng có thể xoay người và nhìn ra phía sau. Trẻ có khả năng giữ thăng bằng tốt và sức mạnh cơ bắp có thể uốn cong đầu gối và đưa tay xuống lấy đồ chơi.
Mẹ hỗ trợ bé dang rộng hai chân. Khóa đầu gối về phía sau và không chuyển trọng lượng từ chân này sang chân kia. Thường xuyên tập cho trẻ các hoạt động khuyến khích gập đầu gối để tăng cường cơ bắp chân.
Bắt đầu bước đi với sự hỗ trợ
Khi trẻ đã đứng thăng bằng tốt với sự hỗ trợ, chúng bắt đầu bước sang hai bên và bám vào đồ vật.
Cách này giúp trẻ chuyển trọng lượng sang một bên chân và thực hiện bước từng bước một. Với mỗi bước đi, trẻ sẽ cải thiện khả năng giữ thăng bằng và chuyển trọng lượng cơ thể qua 1 chân.
Khi trẻ tự tin và giữ thăng bằng tốt, chúng bắt đầu lần đi nhanh hơn, thậm chí bỏ tay ra để đi.
Giúp trẻ giữ thăng bằng bằng cách giơ tay đón bé. Hoặc để bé đẩy ghế/ đồ vật ra phía trước.
Đứng mà không cần hỗ trợ
Trẻ thường sẽ không bắt đầu đi mà không có sự hỗ trợ trước, kể cả khi trẻ có thể đứng một mình. Điều này đòi hỏi sự cân bằng tốt và một chút can đảm.
Nếu trẻ không sẵn sàng buông tay và đứng một mình, đó là khi trẻ chưa tự tin có thể giữ thăng bằng. Từ từ khuyến khích để bé lấy can đảm. Điều quan trọng là trẻ có thể uốn cong đầu gối. Vươn cánh tay và ngẩng cao đầu khi bị ngã để tránh chấn thương.
Trẻ chập chững biết đi có khả năng giữ thăng bằng kém khi đứng. Và có xu hướng giữ chân cứng để nâng đỡ bản thân và thường bị lật, đổ hay va đầu. Để tránh điều này, hãy huấn luyện trẻ mới biết đi uốn cong đầu gối. Dạy trẻ ngồi trên mông và giữ đầu ngẩng lên khi ngã về phía sau.
Lưu ý
Ba mẹ là người hiểu con trẻ nhất và sẽ nhận biết ở giai đoạn nào có thể tập đứng, tập đi cho trẻ. Hãy đảm bảo rằng hông của con có khỏe mạnh để tập đứng và đi không. Cũng như bảo đảm một môi trương an toàn trong khi dạy bé.
Nếu thấy con bị chậm vận động đáng kể, ba mẹ cần đưa bé đến tư vấn với nhà vật lý trị liệu nhi khoa. Hoặc tại Hà Nội, ba mẹ có thể nhận tư vấn nhi khoa về chứng chậm vận động ở trẻ cùng bác sĩ tại Hệ thống phòng khám PTA.
Xem thêm
Tìm hiểu về hội chứng chậm vận động ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
