Những ngày thời tiết chuyển giao giữa mùa mưa mùa nắng. Bệnh sốt xuất huyết lại bùng phát gây nên nhiều lo lắng. Vì vậy các bậc cha mẹ cần biết một số biểu hiện sốt xuất huyết ở trẻ em. Để kịp thời phát hiện, đưa trẻ đi khám và điều trị kịp thời, tránh xảy ra biến chứng nghiêm trọng.
Nguyên nhân gây sốt xuất huyết ở trẻ em
Sốt xuất huyết ở trẻ em có nguồn gốc từ virus dengue, được truyền bệnh thông qua việc muỗi cái Aedes đốt. Con người đóng vai trò là vật chủ chính, tạo điều kiện cho muỗi tiếp tục chu kỳ lây nhiễm.
Muỗi Aedes aegypti là vật trung gian chính trong việc truyền bệnh này, với đặc điểm hoạt động mạnh vào các giờ ban ngày. Chỉ muỗi cái mới có khả năng cắn người và làm lây lan virus. Sau khi muỗi cái Aedes hút máu từ bệnh nhân, virus cần thời gian ủ bệnh khoảng 8-11 ngày trong cơ thể muỗi trước khi có thể truyền sang người khác. Trong giai đoạn này, muỗi trở thành tác nhân lây truyền có nguy cơ cao.
Khi virus xâm nhập vào cơ thể con người, nó sẽ lưu hành trong hệ tuần hoàn máu từ 2-7 ngày. Nếu trong khoảng thời gian này muỗi Aedes tiếp tục cắn, virus sẽ được chuyển từ người sang muỗi, tiếp tục chu kỳ lây nhiễm.
Xem thêm: Bác sĩ tư vấn online miễn phí – dễ dàng tiện lợi, tránh lây nhiễm
Đặc biệt, muỗi Aedes có thể lây truyền virus từ cả những người đã biểu hiện triệu chứng lẫn những người mang virus nhưng chưa có dấu hiệu bệnh lý rõ ràng. Điều này khiến trẻ em sinh sống tại khu vực có muỗi và có ca bệnh sẽ đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh cao nếu thiếu các biện pháp bảo vệ phù hợp.
Virus dengue gây sốt xuất huyết bao gồm bốn typ huyết thanh khác nhau: DEN-1, DEN-2, DEN-3, và DEN-4. Trẻ em có thể nhiễm một trong bốn typ này và sẽ tạo ra khả năng miễn dịch suốt đời đối với typ đó. Tuy nhiên, điều này cũng có nghĩa trẻ vẫn có thể mắc sốt xuất huyết tới bốn lần khác nhau trong cuộc đời do các typ virus khác nhau.
Những triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em
Sốt xuất huyết ở trẻ em có biểu hiện ở nhiều dạng khác nhau và diễn tiến phức tạp. Sự khởi phát của bệnh thường khá đột ngột và diễn biến bệnh nhanh chóng từ nhẹ đến nặng qua ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục.
Giai đoạn sốt
Ở giai đoạn đầu của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em. Trẻ bị sốt cao đột ngột, liên tục. Trẻ còn nhỏ thì bứt rứt, quấy khóc. Trẻ lớn hơn thì than đau đầu, cảm thấy chán ăn, buồn nôn, biểu hiện da sung huyết (quan sát thấy có chấm xuất huyết dưới da), đau cơ khớp, nhức ở hai hố mắt, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam.
Kết quả xét nghiệm máu ở giai đoạn sốt thường không phản ánh rõ ràng. Cụ thể, dung tích hồng cầu đa số là bình thường. Số lượng tiểu cầu bình thường hoặc giảm dần. Trong khi đó lượng bạch cầu thường giảm.
Giai đoạn nguy hiểm
Sau giai đoạn sốt, trẻ tiến vào giai đoạn nguy hiểm của bệnh, thường rơi vào khoảng ngày thứ 3 – 7 sau khi mắc bệnh. Biểu hiện của sốt xuất huyết ở trẻ vào giai đoạn này có thể còn sốt hoặc đã thuyên giảm. Trẻ bị thoát huyết tương (Lượng huyết tương trong máu thoát ra ồ ạt khiến bụng bị chướng to, thường kéo dài trong 24 – 48 giờ, nguy cơ dẫn đến tử vong ở các bệnh nhi sốt xuất huyết).
Khi đưa trẻ đi khám có thể nhận thấy một vài dấu hiệu bên ngoài: bụng phình to, mí mắt phù nề. Hiện tượng thoát huyết tương sẽ gấy ra những biểu hiện như: trẻ vật vã, bứt rứt, lờ đờ, da lạnh. Đặc biệt, trẻ bị xuất huyết dưới da hoặc xuất hiện các mảng bầm tím, các nốt xuất huyết nằm rải rác hoặc tập trung ở mặt trước hai cẳng chân và mặt trong hai cánh tay, ở phần bụng, đùi, mạng sườn; xuất huyết ở niêm mạc, như chảy máu mũi, chảy máu chân răng, tiểu ra máu.
Xem thêm: Danh sách các bác sĩ nhi giỏi, uy tín tại Hà Nội được quan tâm
Tuy nhiên, cần phải lưu ý rằng, sốt xuất huyết không phải là biểu hiện bắt buộc của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em. Bởi vì có thể trẻ tuy mang bệnh nhưng lại hoàn toàn không biểu hiện triệu chứng xuất huyết. Vì vậy, dù có hoặc không có triệu chứng xuất huyết thì bệnh vẫn có thể đã tới giai đoạn nguy hiểm, có thể khiến bé tử vong. Một trong những biến chứng nguy hiểm là trẻ bị sốc, với biểu hiện gồm ba tình trạng suy giảm: giảm tri giác, giảm thân nhiệt và giảm huyết áp.
Ở giai đoạn nguy hiểm này, xét nghiệm máu thấy lượng tiểu cầu giảm mạnh chỉ còn dưới 100.000/mm3. Trường hợp nặng bé có thể bị rối loạn đông máu, vô cùng nguy kịch.
Giai đoạn phục hồi
Sau giai đoạn nguy hiểm chừng 48 – 72 giờ là giai đoạn phục hồi, trẻ hết sốt, tình trạng cải thiện nhiều, biểu hiện thèm ăn, huyết áp ổn định hơn và tiểu nhiều hơn. Khi xét nghiệm máu thấy số lượng bạch cầu tăng lên nhanh, số lượng tiểu cầu dần trở về mức bình thường, nhưng thường chậm hơn so với bạch cầu.
Hướng dẫn điều trị sốt xuất huyết cho trẻ em tại nhà
Khi nhận thấy trẻ em có dấu hiệu bị sốt xuất huyết, cần lập tức đưa trẻ đi khám và chẩn đoán. Sau đó, phần lớn các trường hợp trẻ em bị sốt xuất huyết đều có thể được điều trị tại nhà (điều trị ngoại trú) và đến tái khám đầy đủ theo lịch hẹn. Cần lưu ý những chỉ dẫn của bác sĩ để quá trình điều trị đạt hiệu quả nhanh nhất, cụ thể như sau:
- Nếu bệnh nhi sốt cao trên 39 độ. Cần được uống thuốc hạ sốt theo hướng dẫn sử dụng, nới lỏng quần áo, lau mát.
- Khuyến khích bé uống nhiều nước (nước sôi để nguội), oresol (nước điện giải), nước trái cây (nước dừa, cam, chanh,…) hoặc cháo loãng pha với muối, để bổ sung chất điện giải cho bé
- Chế độ ăn uống trong ngày nên chia làm nhiều bữa nhỏ, thức ăn loãng, dễ tiêu, cân bằng dinh dưỡng.
- Nên để trẻ nghỉ ngơi tại nhà. Hạn chế vận động thời gian trẻ bị sốt xuất huyết
- Trong trường hợp trẻ không thể uống được nước do nôn ói quá nhiều, lờ đờ, không tỉnh táo, cần đưa đến cơ sở y tế để được hướng dẫn thêm.
Trong quá trình chăm sóc trẻ khi bị sốt xuất huyết. Cần ngay lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra và điều trị kịp thời nếu nhận thấy trẻ có một trong các biểu hiện sau đây:
- Vật vã, lừ đừ
- Đau bụng ngày càng nặng;
- Da xung huyết nhưng tứ chi lạnh
- Nôn ói đột ngột, liên tục
- Xuất huyết tiêu hóa đột ngột.
Xem thêm: Danh sách những phòng khám nhi Hà Nội uy tín, chuyên nghiệp
Phòng chống sốt xuất huyết ở trẻ
Để chủ động bảo vệ trẻ trước bệnh sốt xuất huyết, việc tiêm phòng vaccine đầy đủ theo hướng dẫn của cơ quan y tế là biện pháp hữu hiệu hàng đầu. Song song đó, việc xây dựng một không gian sống an toàn, không tạo điều kiện cho muỗi vằn sinh sản và phát triển đóng vai trò then chốt.
Gia đình cần thường xuyên kiểm tra và xử lý các khu vực có khả năng đọng nước trong nhà. Các vật dụng chứa nước sinh hoạt như lu, khạp, bể chứa phải được đậy nắp cẩn thận để ngăn muỗi vào đẻ trứng. Đồng thời, cần thu dọn và loại bỏ các vật phế thải có thể chứa nước mưa hoặc nước đọng như lốp xe cũ, chai lọ, mảnh vỡ… Đây chính là những môi trường lý tưởng cho lăng quăng phát triển.
Ngoài việc giữ gìn vệ sinh môi trường, cha mẹ cần áp dụng các biện pháp ngăn ngừa muỗi đốt trực tiếp cho trẻ. Hãy cho trẻ mặc quần áo dài tay, đặc biệt vào lúc sáng sớm và chiều tà – thời điểm muỗi vằn hoạt động mạnh nhất. Việc ngủ trong màn, kể cả giấc ngủ ban ngày, và lắp đặt lưới chống muỗi ở cửa sổ, cửa ra vào sẽ tạo nên một lớp rào cản vật lý an toàn, bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ bị muỗi truyền bệnh. Điều quan trọng cần nhớ là muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết ưa thích đẻ trứng ở những nơi có nước sạch và trong, khác với các loại muỗi sinh sản ở vùng nước bẩn, ô nhiễm.
Xem thêm: Trẻ bị sốt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc
Bệnh sốt xuất huyết là một trong những bệnh nguy hiểm ở trẻ. Khi trẻ có những dấu hiệu bất thường bố mẹ có thể đưa bé đến khám và làm xét nghiệm ngay tại Hệ thống phòng khám PTA. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời rất quan trọng. Ở giai đoạn bệnh mới bắt đầu bố mẹ hoàn toàn có thể điều trị cho bé tại nhà.
Sau khi bé được khám trực tiếp tại phòng khám PTA, nếu như bố mẹ cần hỗ trợ tư vấn thêm khi chăm sóc tại nhà có thể hỏi tư vấn bác sĩ của phòng khám.
