Bạn lo lắng khi thấy con nói không trôi chảy như những đứa trẻ khác cùng tuổi? Có thể con bạn thậm chí còn chưa nói được khi đã 15 tháng? Trẻ chậm nói có thể là một dấu hiệu của chứng rối loạn phổ tự kỷ (ASD) không? Không phải lúc nào cũng vậy!
Mặc dù chậm nói hay chậm phát triển ngôn ngữ thường là dấu hiệu của ASD. Nhưng một em bé bị chậm nói không có nghĩa 100% là em bị tự kỷ. Trên thực tế, có sự khác biệt lớn giữa chậm nói tự kỷ và các dạng rối loạn ngôn ngữ khác.
Hãy bắt đầu với những điều cơ bản dưới đây để hiểu về các chứng bệnh này.
Như nào là chậm nói hoặc chậm phát triển ngôn ngữ?
Trẻ chậm nói và chậm phát triển ngôn ngữ là tình trạng phổ biến diễn ra những năm gần đây. Trẻ được coi là chậm nói hoặc chậm phát triển ngôn ngữ nếu trẻ không đạt được các mốc phát triển thích hợp điển hình theo lứa tuổi.
Phát triển ngôn ngữ nói là cách trẻ em diễn đạt bằng lời, phát âm và vận dụng các âm thanh phát ra. Ví dụ, việc phát âm kém các âm khó nói như / s / và / z / sẽ gây khó hiểu. Chậm nói có thể là chậm phát triển về bản chất, có nghĩa là con bạn đang tuân theo các mẫu giọng nói điển hình nhưng với tốc độ chậm hơn so với các bạn cùng lứa tuổi. Hoặc do bị cản trở khả năng phối hợp môi, hàm và lưỡi để tạo ra âm thanh chính xác.
Chậm phát triển ngôn ngữ thể hiện ở những gì trẻ nói ra. Đây được coi là chứng rối loạn ngôn ngữ diễn đạt. Những đứa trẻ này có thể phát âm các âm thanh và từ ngữ một cách hoàn hảo. Nhưng gặp khó khăn trong việc hình thành chúng thành các cụm từ mạch lạc để truyền đạt ý tưởng. Ngoài ra, sự chậm phát triển ngôn ngữ tiếp thu có thể ảnh hưởng đến cách trẻ xử lý thông tin.
Trẻ thường gặp khó khăn trong việc hiểu những gì người lớn nói, học từ vựng mới và tìm ra ý nghĩa từ giao tiếp bằng lời nói và văn bản.
.
Chậm nói và chứng tự kỷ khác nhau như thế nào?
Trong giai đoạn chập chững biết đi, trẻ bắt đầu tập nói bằng cách tạo ra những âm thanh bập bẹ và thủ thỉ. Trẻ sử dụng nhiều loại ngôn ngữ không lời để thể hiện nhu cầu của mình và thiết lập các kết nối xã hội mạnh mẽ. Ví dụ bé nhìn mẹ, bé dùng tay cầm nắm đồ vật hay các cử chỉ khác. Ngoài ra, trẻ bắt đầu học âm thanh và sử dụng chúng để tạo thành những từ đầu tiên. Cuối cùng, khi trẻ đã biết nói các từ đơn. Chúng bắt đầu xâu chuỗi các từ lại với nhau thành cụm từ và có thể nói câu dài hơn.
Một đứa trẻ chậm nói hoặc chậm phát triển ngôn ngữ thường tuân theo các mốc như các bạn cùng lứa tuổi, nhưng chậm hơn một chút. Tuy nhiên, trẻ vẫn hiểu và thể hiện bản thân qua cử chỉ, chẳng hạn như ôm ấp và nụ cười. Các em phản ứng tích cực với sự chú ý và có xu hướng bắt chước hành động của mọi người xung quanh.
Tuy nhiên, trẻ tự kỷ thường khó khăn khi giao tiếp, hòa nhập xã hội, và khó thể hiện hành vi tích cực. Những điều này có thể làm gián đoạn khả năng của trẻ trong việc xây dựng các kết nối với mọi người.
Ngoài việc chậm nói, trẻ tự kỷ gặp các khó khăn giao tiếp khác, bao gồm:
- Không phản ứng gì khi được gọi tên
- Khó tập trung
- Khó thể hiện nhu cầu qua cử chỉ
- Nói bập bẹ trong năm đầu tiên và sau đó dừng lại
- Sử dụng lặp đi lặp lại một từ hoặc một cụm từ
- Nói giọng giống như robot
- Tránh giao tiếp bằng mắt
- Không thích chơi các hoạt động tập thể
- Không phản ứng với các tín hiệu xã hội, chẳng hạn như vẫy tay “chào”
- Không thích bị chạm vào hay bị giữ lại
- Dễ cảm thấy buồn bực không rõ lý do
- Gắn bó chặt chẽ với một số đồ vật nhất định, như đồ chơi hoặc chương trình truyền hình
- Gặp khó khăn khi đứng yên
- Dễ buồn hay đau khổ bị bị đột ngột thay đổi thói quen
Trên đây là các dấu hiệu sẽ giúp các cha mẹ nhận biết rõ hơn thế nào là trẻ có các dấu hiệu tự kỉ và trẻ chậm nói đơn thuần.
Nếu cha mẹ phát hiện con mình có các dấu hiệu bất thì nên cho con đi khám ngay. Để được đánh giá và can thiệp sớm.
Xem thêm
Khám tâm lý online cùng chuyên gia hàng đầu trong ngành
Kiểm tra chẩn đoán chậm nói tự kỷ ở trẻ như thế nào?
Nguy cơ rối loạn ngôn ngữ ở trẻ chậm nói
