Vitamin D không chỉ đơn thuần là một loại vitamin thông thường, mà còn được các chuyên gia dinh dưỡng gọi là “hormone nắng” bởi vai trò quan trọng trong việc điều hòa hơn 200 gen khác nhau trong cơ thể. Đặc biệt đối với trẻ nhỏ đang trong giai đoạn phát triển, việc duy trì mức vitamin D đầy đủ là yếu tố then chốt quyết định sự phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ. Tuy Nhiên, tình trạng trẻ thiếu vitamin D đang ngày càng nhiều. Vậy làm thế nào để phát hiện trẻ thiếu vitamin D? Tầm quan trọng của vitamin D đối với cơ thể của trẻ là gì? Hãy cùng PTA tìm hiểu thông qua bài viết này
Tầm quan trọng của vitamin D đối với cơ thể trẻ
Vitamin D đóng vai trò quan trọng như một chất xúc tác sinh học, tham gia vào hầu hết các quá trình sinh lý quan trọng trong cơ thể trẻ.
Vai trò trong hệ xương khớp
Vitamin D là yếu tố không thể thiếu trong quá trình hình thành và phát triển hệ xương khớp ở trẻ. Khi có đủ vitamin D, cơ thể trẻ sẽ hấp thụ tối đa 80% lượng canxi từ thức ăn, trong khi thiếu vitamin D chỉ hấp thụ được 15-20%. Điều này giải thích tại sao nhiều trẻ uống sữa đầy đủ nhưng vẫn bị còi xương, chậm mọc răng hay dễ gãy xương.
Xem thêm: Các loại vitamin cần có trong chế độ dinh dưỡng cho trẻ
Tăng cường hệ miễn dịch
Vitamin D hoạt động như một chất điều hòa miễn dịch tự nhiên, giúp cân bằng phản ứng của hệ miễn dịch. Đặc biệt, vitamin D còn có khả năng kích thích sản xuất peptide kháng khuẩn – một loại kháng sinh tự nhiên của cơ thể. Điều này giúp trẻ có khả năng chống chọi tốt hơn với các tác nhân gây bệnh từ môi trường, đồng thời giảm thiểu tình trạng lạm dụng kháng sinh.
Điều hòa tâm trạng và giấc ngủ
Vitamin D có vai trò quan trọng trong việc điều hòa serotonin – hormone hạnh phúc. Trẻ thiếu vitamin D thường có biểu hiện khó chịu, quấy khóc nhiều, khó ngủ. Ngược lại, trẻ có đủ vitamin D sẽ có giấc ngủ sâu hơn, tính cách hoạt bát và vui vẻ.
Xem thêm: Top 10 thực phẩm giàu sắt cho bé bố mẹ nên biết
Dấu hiệu trẻ thiếu vitamin D
Dấu hiệu ở giai đoạn sớm
Ở giai đoạn khởi phát của tình trạng thiếu hụt vitamin D ở trẻ, các triệu chứng thường không rõ ràng và có thể dễ dàng bị bỏ qua nếu bạn không thực sự chú ý.
Một trong những dấu hiệu sớm bạn có thể nhận thấy là sự thay đổi trong hành vi và giấc ngủ của bé. Trẻ có thể trở nên cáu kỉnh hơn, quấy khóc nhiều hơn không rõ nguyên nhân. Sự bồn chồn, khó ngủ, hay giật mình khi ngủ cũng là những tín hiệu đáng để bạn lưu tâm. Đôi khi, bạn sẽ thấy trẻ ra mồ hôi trộm nhiều, đặc biệt là ở vùng đầu và gáy, ngay cả khi thời tiết không quá nóng hoặc trẻ không vận động mạnh. Đây là một dấu hiệu kinh điển của việc thiếu vitamin D ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, do sự rối loạn điều hòa thần kinh thực vật.
Trẻ có thể có dấu hiệu rụng tóc vành khăn, tức là tóc rụng thành một vành xung quanh đầu phía sau gáy do bé nằm và cọ xát nhiều hơn vì sự khó chịu hoặc do tăng tiết mồ hôi. Bạn cũng có thể quan sát thấy trẻ có vẻ lười bú, biếng ăn, dẫn đến tình trạng chậm tăng cân.
Mặc dù các dấu hiệu này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng khi chúng xuất hiện đồng thời, đặc biệt là ở trẻ ít được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc không được bổ sung vitamin D cho trẻ đúng cách, bạn nên nghĩ đến khả năng trẻ thiếu vitamin D.
Dấu hiệu ở giai đoạn muộn
Sự thiếu hụt vitamin D gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hấp thụ canxi, dẫn đến những biểu hiện bất thường ở hệ xương, đặc biệt rõ rệt ở trẻ nhỏ và thay đổi theo từng giai đoạn phát triển.
Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tình trạng này có thể làm chậm quá trình mọc răng, khiến răng mọc không đều hoặc men răng yếu. Các mốc phát triển vận động quan trọng như lẫy, bò và đi cũng có thể bị trì hoãn. Một dấu hiệu đặc trưng khác là phần thóp (vùng mềm trên đỉnh đầu) rộng, có bờ mềm và đóng lại muộn hơn bình thường.
Khi tình trạng thiếu hụt vitamin D kéo dài, các biến dạng xương sẽ trở nên rõ rệt hơn. Hộp sọ có thể bị mềm, dễ bẹp dí hoặc méo mó do tư thế nằm. Đầu xương ở cổ tay và cổ chân có xu hướng phì đại, tạo thành “vòng” có thể nhận thấy khi sờ. Khung xương sườn cũng bị ảnh hưởng, có thể hình thành các “chuỗi hạt sườn” và gây biến dạng lồng ngực. Các dị tật khác như vẹo cột sống hay chân đi hình vòng kiềng (chữ O) hoặc chữ X cũng là những biểu hiện phổ biến.
Trong những trường hợp nghiêm trọng, sự sụt giảm canxi trong máu do thiếu vitamin D có thể dẫn đến các cơn co giật, một tình trạng cấp tính nguy hiểm. Bệnh còi xương là hệ quả điển hình ở trẻ em, không chỉ làm biến dạng xương chân mà còn kìm hãm sự phát triển thể chất toàn diện. Những biến dạng xương này nếu không được can thiệp kịp thời sẽ để lại di chứng vĩnh viễn khi trưởng thành, chẳng hạn như gù, vẹo cột sống hoặc hẹp khung chậu, ảnh hưởng đến vóc dáng và sức khỏe lâu dài.
Xem thêm: DHA có tác dụng gì cho trẻ? Các bổ sung đầy đủ DHA
Bổ sung vitamin D cho trẻ như thế nào?
Để chủ động ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vitamin D ở trẻ sơ sinh và đảm bảo con phát triển khỏe mạnh, cha mẹ cần chú trọng đến hai yếu tố then chốt: chế độ dinh dưỡng khoa học và việc cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời một cách hợp lý.
Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho trẻ
việc xây dựng một thực đơn cân bằng và đa dạng là nền tảng vững chắc giúp phòng chống suy dinh dưỡng ở trẻ. Chế độ ăn của bé cần hội tụ đủ các nhóm chất quan trọng như protein, chất béo, đường bột, cùng các loại vitamin và khoáng chất thiết yếu.
Cha mẹ nên ưu tiên làm phong phú bữa ăn hàng ngày của con bằng những thực phẩm giàu vitamin D tự nhiên. Các loại cá béo, dầu cá, lòng đỏ trứng và gan động vật là những lựa chọn hàng đầu. Bên cạnh đó, các sản phẩm được tăng cường vi chất như sữa, bột ngũ cốc hay dầu ăn cũng là nguồn cung cấp vitamin D đáng tin cậy.
Song song với vitamin D, canxi cũng là khoáng chất không thể thiếu. Vì vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả hơn, việc bổ sung đồng thời cả hai dưỡng chất này là vô cùng quan trọng. Hãy bổ sung canxi cho trẻ từ các nguồn động vật như tôm, cua, cá. Đặc biệt, các loại cá nhỏ có thể ăn cả xương hay tôm tép ăn cả vỏ sẽ cung cấp một lượng canxi dồi dào hơn.
Một điểm cần lưu ý là canxi trong sữa và các chế phẩm từ sữa (như phô mai, sữa chua) có hoạt tính sinh học cao, giúp cơ thể trẻ dễ dàng hấp thu và sử dụng hơn so với canxi từ các nguồn thực phẩm khác.
Cho trẻ tắm nắng
Việc cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng một cách hợp lý là phương pháp tự nhiên và hiệu quả để cơ thể bé tự sản xuất đến 95% lượng Vitamin D thiết yếu. Nguồn vitamin quan trọng này sẽ hỗ trợ bé phát triển xương chắc khỏe và phòng tránh được các biểu hiện của việc thiếu hụt dưỡng chất.
Khi cho bé tắm nắng, cha mẹ cần lưu ý bảo vệ các vùng nhạy cảm bằng cách đội mũ rộng vành và đeo kính râm để tia nắng không chiếu trực tiếp vào đầu và mắt. Đặc biệt, hãy để làn da của bé được thông thoáng tự nhiên, không thoa bất kỳ loại kem dưỡng nào để tối ưu hóa khả năng tổng hợp Vitamin D.
Thời gian lý tưởng cho mỗi lần tắm nắng chỉ nên kéo dài từ 15 đến 20 phút. Khung giờ an toàn nhất để thực hiện là vào buổi sáng sớm (trước 8h) hoặc buổi chiều muộn (từ 16h đến 17h), khi cường độ ánh nắng đã dịu nhẹ.
Xem thêm: Vitamin C là gì? Vai trò và cách bổ sung vitamin C cho trẻ
Tình trạng trẻ thiếu vitamin D là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cần được quan tâm và giải quyết kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu thiếu vitamin D và có biện pháp bổ sung phù hợp sẽ giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, thông minh và hạnh phúc. Cha mẹ cần trang bị kiến thức đầy đủ về vitamin D, thực hiện theo dõi định kỳ và luôn tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn cho trẻ. Đừng để thiếu vitamin D cản trở sự phát triển tốt nhất của con bạn.
Để được tư vấn chuyên sâu về tình trạng thiếu vitamin D ở trẻ, quý phụ huynh có thể liên hệ với Phòng khám Nhi PTA để được đội ngũ bác sĩ chuyên khoa hỗ trợ và tư vấn chi tiết nhất.
PTA là một địa chỉ hàng đầu về tư vấn, khám và điều trị các loại bệnh ở trẻ em. Chúng tôi cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm lý chuyên nghiệp và đáng tin cậy để giúp trẻ em vượt qua các khó khăn và thách thức trong cuộc sống.
- PTA Thanh Nhàn: Số 7A Thanh Nhàn, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
- PTA Văn Phú: TT 13/14 P. Hoàng Đôn Hòa, Khu đô thị Văn Phú, Quận Hà Đông, Hà Nội
- PTA Him Lam: B-TT9-4 Đường B3, Khu nhà ở Him Lam, Quận Hà Đông, Hà Nội
- Hotline: 0967.219.610
